اداره کل کتابخانه‌های مساجد کشور

آیین نامه سفرهای استانی سال 1393

 نظر به ضرورت بررسی فعالیت‌ها و خدمات کتابخانه‌های مساجد و نیز  ارائه راهکارهای مناسب برای توسعه این خدمات ، گروه‌های نظارت و آموزشی ستاد عالی با سفر به تمامی استان‌ها ضمن حضور در برخی از کتابخانه ها نسبت به آموزش نرم افزار مهر مساجد و نیز رفع نواقص نرم افزار های توزیع شده اقدام می نمایند.

فصل اول- تعاریف وکلیات ·         ماده1) اصطلاحاتی که در این آئین نامه بکار رفته است دارای تعاریف زیر می باشد: 1-1 منظور از صندوق حمایت از هنرمندان، نویسندگان و روزنامه نگاران، صندوقی است که از سال1383زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می کند. 2-1منظور از فعالان فرهنگی مساجد در این آئین نامه، صرفاً مدیران کانونها و کتابداران کتابخانه های مساجد می باشند.

مقدمه: با توجه به امکانات و قابلیت‌های بالقوه موجود در مراکز فرهنگی و هنری وابسته به مساجد و فعالیت بیش از 11000 باب کانون فرهنگی و هنری و 9000 باب کتابخانه در سطح مساجد کشور و تجربیات موفق دبیرخانه ستاد عالی در جذب مخاطبین و تجهیز مراکز فرهنگی و هنری یاد شده به کتب مفید در زمینه‌های مختلف به ویژه کتب مربوط به معارف دینی و اسلامی و برپایی صدها نمایشگاه کتاب در اقصی نقاط کشور در راستای تحقق اهداف فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران و توسعه فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی بر اساس مفاد مواد قانونی مندرج در برنامه چهارم توسعه به ویژه بند «ز» ماده 106 قانون مذکور، تقویت سهم کتاب‌خوانی در حوزه دین در کشور، خصوصاً مناطق محروم و طراحی کتابخانه حوزه دین در مساجد و سایر اماکن مذهبی و به منظور اجرای مصوبه جلسه مورخ 28/8/86 ستاد پشتیبانی و هماهنگی امور مساجد و وظیفه محوله به دبیرخانه ستاد عالی، آیین‌نامه حاضر تهیه شده است تا راه‌گشای دبیرخانه‌های استانی و کانون‌های مساجد برای برپایی نمایشگاه کتاب باشد.

مقدمه در قرن هفدهم میلادی که به عصر نوزایی شهرت یافته است، علاوه بر بروز تحولات صنعتی، در روابط و معادلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز تغییرات و دگرگونی‌های عمیقی ایجاد شد و با گذشت زمان و گسترش دامنه این تغییرات، زمینه ایجاد یک انقلاب تمام‌عیار اطلاعاتی در دهه 1970 میلادی فراهم آمد. برخلاف انقلاب‌های سیاسی و اجتماعی معمول که همواره با نوعی خشونت همراه است، این انقلاب با هیچ جاه‌طلبی و یا لشکرکشی نظامی همراه نبود و به شکلی بسیار مسالمت‌آمیز تغییراتی بنیادین در فرآیندها و روابط ارتباطی و اطلاعاتی کل جهان ایجاد نمود. وقتی در دهه 1960 و برای نخستین بار اولین رایانه ابداع شد، هیچ کس تصور نمی‌کرد که این پدیده بتواند در طول کمتر از سه دهه تقریباًٌ همه جهان را به تسخیر خود در آورد.  «انقلاب اطلاعاتی» با رایانه آغاز شد و با تولید دیسک‌های نوری، گسترش شبکه‌های اطلاعاتی، ابداع اینترنت، اینترانت‌ها و اکسترانت‌ها روند تکاملی خود ـ که هم‌چنان نیز در حال گسترش است ـ را به سرعت طی نمود.

مقدمه کتابخانه‌ها مخزن منابع اطلاعاتی هستند؛ منابعی که بر اساس نیازهای بهره‌گیران یا به عبارتی جامعه استفاده‌کننده شکل گرفته است. گرچه منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه‌ها بر اساس نیاز بهره‌گیران یا به عبارتی جامعه استفاده‌کننده شکل می‌گیرد اما از آنجا که در کتابخانه‌های مساجد بسیاری از منابع از طریق ارسال از ستاد عالی، یا بر مبنای اهداء و مواردی از این دست تهیه می‌شوند، در نتیجه منابعی وجود دارند که ممکن است سال‌ها در کتابخانه قرار داشته اما استفاده‌ای از آن‌ها نشده باشد. همچنین بسیاری از کتاب‌ها قدیمی شده و اعتبار علمی خود را از دست می‌دهند و یا با انتشار ویرایش جدید، ویرایش قدیمی آن‌ها از اعتبار ساقط می‌شود. بنابراین، باید در فواصل زمانی معین، مجموعه کتابخانه‌های مساجد بررسی و منابعی از این دست از کتابخانه خارج شوند. بنابراین، برای هماهنگی انجام یکسان فرآیند وجین در همه کتابخانه‌های مساجد سراسر کشور، آیین‌نامه وجین منابع اطلاعاتی در کتابخانه‌های مساجد کشور تدوین و ابلاغ می‌شود

کتاب مناسب, کتابی است که بیشترین بهره را به استفاده‌کننده نیازمند خود برساند.

مقدمه فلسفه ایجاد کتابخانه، خدمت به جامعه استفاده‌کننده است. با این بیان مشخص می‌شود که اگر اعضاء نباشند کتابخانه‌ای هم وجود ندارد. هر عضو از کتابخانه به عنوان سلولی در بدنه کتابخانه است که باعث رشد و توسعه و پویایی آن می‌شود. در تعریفی که برای کتابخانه ارائه شده است آن را اندام‌واره‌ای پویا دانسته‌اند، که این پویایی فقط به صرف حضور و وجود استفاده‌کننده دوام و قوام می‌یابد.

مقدمه بارها و بارها شاهد حرکت ماشین‌ها در جاده‌ها بوده‌ایم. گاهی مدل ماشین‌ها را دیده‌ایم، گاهی هم حتی فقط رنگ ماشین‌ها را می‌بینیم و چشم از آن بر می‌داریم. اظهارنظرهای گاهاً عجیبی می‌کنیم: سرعت بالایی دارد، سرعت پایینی  دارد، راهنما نمی‌زند و...  اما هیچ‌گاه به دنبال آدم‌ها نبوده‌ایم. چه کسی ماشین را ساخته است؟ کجا تعمیر می‌شود؟ چه کسی آن را می‌راند؟ آیا تا به حال پرسیده‌ایم فرمان کتابخانه در دست کیست؟ تعمیرکاران آن چه کسانی هستند؟ مؤسس کتابخانه که اصلاً یادمان نیست ...

مقدمه تولید انبوه اطلاعات در جهان امروز از یک‌سو و افزایش و توسعه فناوری‌های اطلاعاتی از سوی دیگر، باعث شده است تا این عصر را «عصر انفجار اطلاعات» بنامند. در مواجهه با چنین حجم عظیمی از اطلاعات، اطلاع‌رسانان همواره کوشیده‌اند تا با عنایت به هدف اصلی اطلاع‌رسانی که همانا گردآوری، سازماندهی و اشاعه اطلاعات در کم‌ترین زمان و به بیشترین بهره‌گیر است نقش خویش را ایفا نموده و از میان انبوه اطلاعات موثق و غیر موثق موجود و در کم‌ترین زمان ممکن، اطلاعات مورد نیاز بهره‌گیران را فراهم کنند. بنابراین، سرعت دست‌یابی به منابع مورد توجه و عنایت وافری قرار گرفته است.

مقدمه کتابخانه‌های مساجد در ایران بعد از اسلام و در جهان سابقه‌ای دیرینه دارد. از صدر اسلام، مساجد به عنوان کانون‌های عبادی و آموزشی همواره مورد توجه و عنایت والیان و امرای اسلامی قرار داشته‌اند. پس از انقلاب شکوهمند اسلامی مساجد در ترویج فرهنگ و مبانی اسلامی در بین اقشار مختلف جامعه نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. ایفای نقش فرهنگی مساجد در گرو فعالیت‌های کتابخانه‌ای، که مظهر دانش، فهم و تمدن والای بشری است میسر می‌شود. برای رسیدن به اهداف کتابخانه‌های مساجد که همانا ارتقای سطح فرهنگ اسلامی و ترویج اندیشه‌های مذهبی و علمی در میان اقشار مختلف جامعه است، باید برنامه‌ای منسجم و مدون ارائه کرد. تغذیه فکری و فیزیکی کتابخانه‌ها، ایجاد راهکارهایی برای جذب اقشار مختلف، دل‌انگیزسازی محیط و ایجاد بستری مناسب می‌تواند ما را در دست‌یابی به اهداف پیش‌گفته یاری رساند.

مقدمه منابع کمک آموزشی، ابزارهای علمی مناسبی برای تقویت بنیان علمی در بین دانش‌آموزان دوره‌های تحصیلی و به ویژه دوره‌های متوسطه آموزشی هستند. با عنایت به افزایش تعداد دانش‌آموزان دوره متوسطه و ظرفیت کم پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی نسبت به تعداد متقاضیان ورود به این دوره‌ها، این منابع برای تقویت بیشتر بنیه علمی دانش‌آموزان به بازار آمده‌اند. اینک در کشور ما، منابع کمک آموزشی بیشترین متقاضی را دارد و بسیاری از جوانان و نوجوانان کشور علاقه‌مند به استفاده از آن‌ها هستند. صرف‌نظر از مزایا و معایب این نوع منابع، باید قبل از استفاده آن‌ها را مورد ارزیابی قرار داد.